ماشین سنکرون
بعد از موتور القایی پرکاربردترین ماشین در صنعت ماشین سنکرون می باشد. همان طور که از نام این ماشین مشخص است مهمترین مزیت این ماشین ثابت بودن سرعت چرخش ماشین می باشد بدین معنی که با توجه به نوع استفاده از این ماشین (ژنراتوری یا موتوری) سرعت روتور برابر است با سرعت چرخش میدان:
چون فرکانس شبکه قدرت باید ثابت باشد برای تولید انرژی از ژنراتور سنکرون استفاده می شود.
همان طور که از شکل زیر مشخص است در ژنراتورهای سنکرون یک سیم پیچی با جریان DC بر روی روتور وجود دارد که میدان اصلی را بوجود می آورد. روتور بوسیله یک عامل بیرونی چرخانده می شود که باعث می شود ولتاژی در سیم پیچی ها القاء شود:
مقدار این ولتاژ القاء شده برابر است با:
توجه کنید که این ولتاژ، ولتاژ ترمینال ژنراتور نمی باشد و فقط در بی باری با آن برابر است. حداکثر ولتاژ کاری ژنراتورهای سنکرون بدلیل مسائل عایقی 33 کیلوولت می باشد.
ساختار روتور ژنراتور سنکرون به دو صورت می باشد:
قطب برجسته (Salient pole) :
شکل این نوع ژنراتورها در زیر آمده است:
این نوع ژنراتور معمولاً برای نیروگاه های آبی مورد استفاده قرار می گیرند. سرعت این ژنراتورها پایین می باشد بنابراین برای تولید فرکانس شبکه دارای تعداد قطب زیاد می باشند.
قطب صاف یا استوانهای (Non-Salient pole or cylinder) :
شکل زیر ساختار این نوع ژنراتورها را نشان می دهد:
توان تولیدی این ژنراتورها زیاد و سرعت روتور بسیار زیاد می باشد بنابراین این نوع ژنراتورها معمولاً 2 یا 4 قطب هستند. این ژنراتورها در توربین های بخار مورد استفاده قرار می گیرند.
برای اتصال ژنراتور سنکرون به شبکه چهار شرط زیر لازم می باشد:
برنامه زیر نشان می دهد که درصورت مساوی نبودن هر یک از شرایط بالا اختلاف ولتاژ ژنراتور با شبکه چگونه تغییر می کند:
روش سه لامپ از معروفترین روش های تست موازی کردن می باشد. شکل این تست بصورت زیر می باشد:
اگر تمام شرایط برقرار باشد تمام لامپ ها خاموش می شوند.
یکی دیگر از روش ها استفاده از دستگاه سنکروسکوپ می باشد. شکل این دستگاه بصورت زیر می باشد:
این دستگاه اختلاف فاز های a دو سیستم را نشان می دهد. توجه کنید سنکروسکوپ فقط یک فاز را کنترل می کند و راجع به توالی فاز ها اطلاعاتی به ما نمی دهد. معمولاً فرکانس ژنراتور را کمی بیشتر نسبت به شبکه در نظر می گیرند تا در صورت اتصال در حالت ژنراتوری کار کند نه موتوری.توجه کنید که اگر ژنراتور بصورت موتوری کار کند شفت آن شکسته خواهد شد.
یکی از مشکلاتی که در موتور های سنکرون وجود دارد مشکل راه اندازی آنها (بدلیل بزرگ بودن جرم روتور) است که برای حل آن از روش های زیر استفاده می شود:
- استفاده از منبع فرکانس متغیر (با افزایش آرام فرکانس تغذیه)
- با تعبیه کردن سیم پیچی دمپر داخل روتور بصورت موتور القایی راه اندازی شده و در نزدیکی سرعت سنکرون بصورت موتور سنکرون مورد بهره برداری قرار می گیرد.
- راه اندازی بوسیله یک موتور القایی دیگر (زیر بار نمی توان از این روش استفاده کرد).
مدار معادل ماشین سنکرون:
شار آرمیچر را می توان بصورت زیر در نظر گرفت:
که φar شار عکس العمل آرمیچر و φal شار نشتی آرمیچر است. بنابراین می توان مدار زیر را در نظر گرفت:
که Er ولتاژ فاصله هوایی و Ear ولتاژ عکس العمل آرمیچر می باشد که با جریان کشیده شده از ژنراتور بصورت زیر رابطه دارد:
بنابراین می توان مدار معادل ژنراتور سنکرون را بصورت زیر نمایش داد:
بوسیله برنامه زیر می توانید دیاگرام فازوری ژنراتور سنکرون را در حالت موتوری یا ژنراتوری و به ازای ضریب قدرت های مختلف پس فاز یا پیش فاز رسم کنید:
برای بدست آوردن پارامترهای ماشین سنکرون علاوه بر آزمایش اهم متر که مقاومت استاتور را مشخص می کند دو آزمایش زیر را بر روی آن انجام می دهند:
آزمایش مدار باز (OCC):
در این آزمایش ژنراتور را در سرعت نامی بحرکت در آورده و ترمینال آن نیز بصورت زیر اتصال باز می باشد:
با افزایش جریان میدان (If) ولتاژ ترمینال که همان Ef می باشد اندازه گیری و مشخصه بی باری ژنراتور بدست می آید.
آزمایش اتصال کوتاه (SCC):
در این آزمایش ترمینال ژنراتور اتصال کوتاه شده و ژنراتور در سرعت نامی چرخانده می شود. این بار با افزایش جریان میدان (If) مقدار جریان آرمیچر Ia بصورت زیر اندازه گیری می شود:
شکل زیر منحنی بدست آمده از این دو آزمایش را نشان می دهد:
همان طور که مشخص است در آزمایش مدار باز با افزایش جریان میدان هسته به اشباع رفته است. خطوط فاصله هوایی (air gap line) و فاصله هوایی اصلاح شده (modified air gap line) حالت ایده آل و غیر ایده آل هسته را نشان می هد. با توجه به این خطوط دو امپدانس برای ماشین سنکرون بصورت زیر تعریف می شود:
برنامه زیر منحنی های مدار باز و اتصال کوتاه را رسم کرده و نحوه تغییرات راکتانس را با به اشباع رفتن هسته نشان می دهد:
همان طور که از رابطه بالا مشخص است مقدار راکتانس پراکندگی را نمی توان بصورت مستقل محاسبه کرد بنابراین آزمایش دیگری برای بدست آوردن منحنی ضریب قدرت صفر (ZPFC) انجام می شود.
برای بدست آوردن منحني ضریب قدرت صفر روتور در سرعت نامي چرخیده و با اتصال يك بار القايي خالص (سلفي خالص) جريان تحريك به تدريج از صفر افزايش يابد تا جريان آرميچر به جريان بار كامل برسد. با تغيير بار سلفي، تحريك به نحوي تغيير داده مي شود تا جريان آرميچر در مقدار جريان بار كامل ثابت بماند. بهترین گزینه برای بار القایی یک موتور سنکرون زیر تحریک می باشد.
همان طور که از شکل زیر مشخص است منحنی ZPFC همان منحنی OCC است که به اندازه BC جابجایی عمودی و به اندازه AB جابجایی افقی داشته است:
در صورتی که از مقاومت آرمیچر صرف نظر کنیم مثلث پوتیه ثابت مانده و می توان آن را به موازات خودش انتقال داد. با توجه به شکل زیر داشتن دو نقطه A و ’F برای بدست آوردن راکتانس پراکندگی کفایت می کند:
نقطه A در اصل همان ولتاژ ترمینال ژنراتور متصل به موتور می باشد که جریان آرمیچر نامی از آن عبور کند. نقطه ’OF نیز همان جریان تحریک لازم برای تولید جریان نامی آرمیچر در آزمایش اتصال کوتاه ژنراتور می باشد.
رابطه توان ژنراتور سنکرون :
برای بدست آوردن رابطه توان تولیدی ژنراتور مدار زیر را در نظر بگیرید:
می توان برای توان دریافتی شبکه نوشت:
با ساده کردن روابط، توان اکتیو و راکتیو بصورت زیر محاسبه می شوند:
اگر از مقاومت استاتور صرف نظر کنیم داریم:
همان طور که مشخص است توان اکتیو (گشتاور) با زاویه δ رابطه دارد و نباید این زاویه از 90 درجه بیشتر شود (زیرا ناپایدار می شود). مکان هندسی توان اکتیو و راکتیو به ازای مقادیر مختلف Ef بصورت زیر می باشد:
بدلیل مسائل پایداری و حرارتی مکان هندسی شکل بالا محدود به قسمت هاشور زده شکل زیر می شود:
محدودیت پاره خط OM بخاطر مسئله حرارتی آرمیچر و پاره خط YM بخاطر مسئله حرارتی میدان می باشد.
18 Comments
معین
درباره10 سال agoیعنی دمت گرم، خیلی به دردم خورد. در به در دنبال این بودم
پاسخعلی رضائی
درباره10 سال agoممنون از تلاش بی وقفتون ...
پاسخرضا
درباره10 سال agoخسته نباشید خ مختصر و مفید بود
پاسخmary
درباره10 سال agoعالی بود
پاسخپدرام
درباره10 سال agoآقا آی کاره مارو راه انداختی...5 نمره از این جیب به اون جیب کردیم.
پاسخAdmin
درباره10 سال agoشما؟
پاسخمحمد
درباره9 سال agoآیا در آزمایش اتصال کوتاه الزاما سرعت سنکرون نیست؟
پاسخAdmin
درباره9 سال agoدر آزمایش ها چون قرار است پارامترهای نامی ماشین بدست آید باید سرعت ژنراتور نیز سنکرون باشد.
پاسخamir
درباره9 سال agoواقعا عالی بود خیلی ممنووووون
پاسخليلا
درباره9 سال agoبا سلام و درود من يه سوال دارم . ممنون ميشم راهنمايي بفرماييد . ما يه شبكه برق داريم . وقتي اتصال كوتاه در اين شبكه بوجود مياد ولتاژ و فركانس شبكه چه تغييراتي ميكنن . اتصال كوتاه بصورت فاز به فاز و فاز به زمين .
پاسخAdmin
درباره9 سال agoدر زمان اتصال کوتاه شدن ژنراتورها سرعت گرفته که باعث افزایش فرکانس می شود و همچنین در مورد اتصال فاز به زمین ولتاژ نیز به اندازه رادیکال سه برابر ولتاژ فاز افزایش می یابد.
پاسخلیلا
درباره9 سال agoبا سلام . ممنون از پاسخ شما . تصورم این هست که وقتی اتصال کوتاه فاز به فاز انجام شود افت ولتاژ خواهیم داشت ؟
پاسخAdmin
درباره9 سال agoدر مکانی که اتصال کوتاه اتفاق می افتد ولتاژ صفر می شود ولی ولتاژ سیم پیچی های ژنراتور (ترمینال) افزایش می یابد.
پاسخليلا
درباره9 سال agoدرود بر شما و ممنون از جهت پاسخگويي من مطالبي در رابطه با اثر اتصال كوتاه در شبكه برق ميخام . مثلا اتصال كوتاه چه اثري روي فركانس و ولتاژ محل خطا و شبكه و ترمينال ژنراتور ها مي ذاره . اتصال كوتاه فاز به فاز چه اثري داره و اتصال كوتاه فاز به زمين چي ؟ . ممنون ميشم اگه راهنمايي كنيد .
پاسخAdmin
درباره9 سال agoاتصال کوتاه فرکانس را افزایش و ولتاژ ترمینال را نیز افزایش می دهد ولی ولتاژ محل خطا صفر می شود. برای اطلاعات بیشتر باید به کتاب های بررسی سیستم قدرت و یا کتاب های دینامیک سیستم قدرت مراجعه کنید.
پاسخلیلا
درباره9 سال agoممنون از راهنمایتون
پاسخMahdi
درباره4 سال agoدر آزمایش اتصال کوتاه اگر جریان نامی آرمیچر باشد با تغییر سرعت چه تغیری در جریان اتصال کوتاه می افتد علتش چیست؟??? ممنون
پاسخAdmin
درباره4 سال agoهدف اصلی آزمایش اتصال کوتاه و اتصال باز ژنراتور سنکرون محاسبه امپدانس سری است. از آزمایش اتصال باز مقدار ولتاژ و از آزمایش اتصال کوتاه مقدار جریان اتصال کوتاه در یک سرعت محاسبه شده و از تقسیم ولتاژ بر جریان مقدار امپدانس در آن سرعت بدست می آید. با افزایش سرعت مقدار فرکانس افزایش یافته و در نتیجه مقدار امپدانس نیز افزایش می یابد بنابراین مقدار جریان کاهش پیدا می کند.
پاسخ